Podczas przygotowywania się do założenia własnej działalności gospodarczej przedsiębiorca musi odpowiedzieć sobie na wiele pytań. Jedno z kluczowych to forma, w jakiej chce prowadzić swoją firmę. Każda z form prawnych ma swoje wady i zalety, więc trzeba wnikliwie przeanalizować wszystkie cechy zakładanej działalności Spółki różnią się bowiem zarówno organizacją, celem ich powołania oraz udziałem w zysku i odpowiedzialności. Jedną z najczęściej spotykanych spółek określonych w przepisach prawa jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, czyli spółka z o.o. Jak działa, czym się charakteryzuje, jak ją założyć oraz jakie są jej wady i zalety? Dowiemy się poniżej.
Spółka z o.o. – co to znaczy?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, czyli spółka z o.o.to forma prawna przedsiębiorstwa utworzonego przez jedną lub więcej osób, zwanych wspólnikami, które odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa w ograniczonym zakresie. W Polsce spółka tego typu jest spółką handlową, czyli taką, której funkcjonowanie regulowane jest przez Kodeks spółek handlowych. Może być utworzona przez jeden lub kilka podmiotów (wspólników). Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki wobec wierzycieli; odpowiada za nie sama spółka swoim majątkiem utworzonym z wkładów wspólników.
Spółka z o.o. zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości. Po zakończeniu roku spółka musi sporządzić sprawozdanie finansowe, czyli rachunek zysków i strat, bilans oraz informację dodatkową. Wszystkie te dokumenty należy przedłożyć w odpowiednim urzędzie skarbowym oraz sądzie rejestrowym.
Liczba wspólników posiadających udziały w spółce może być dowolna. W przypadku, gdy jest tylko jeden wspólnik, to oświadczenia woli wobec spółki składa on w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jeżeli jedyny wspólnik jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu, to czynność prawna między wspólnikiem a spółką wymaga formy aktu notarialnego. Wypis tego aktu notarialnego notariusz przesyła sądowi rejestrowemu.
Spółka z o.o. jest najpopularniejszą formą prawną spośród spółek handlowych w Polsce. W naszym kraju zarejestrowanych jest średnio 10 spółek tego typu w każdym kwartale. Tę formę prowadzenia działalności gospodarczej wybiera 12,3% przedsiębiorców.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – charakterystyka
Wiemy już czym jest spółka z o.o. Przejdźmy do jej cech charakterystycznych. Obowiązkowo musi się ona składać ze zgromadzenia wspólników oraz zarządu. Zgromadzenie wspólników to najwyższa władza spółki. Podejmuje ona uchwały bezwzględną większością głosów, w głosowaniu jawnym, lub niekiedy (choćby wybory, lub gdy zażąda tego przynajmniej jeden wspólnik) – tajnym. Zarząd jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie wspólników. Prowadzi on spawy spółki i reprezentuje ją. Może składać się z jednej osoby.
Nieobowiązkowym organem spółki z o.o. jest rada nadzorcza bądź komisja rewizyjna. Organy te sprawują nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach. Rada nadzorcza składa się z przynajmniej 3 członków powoływanych i odwoływanych uchwałą zgromadzenia wspólników. Ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej staje się obligatoryjne w dwóch przypadkach:
- Jeśli kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 PLN, a wspólników jest więcej niż 25
- Gdy spółka z o.o. powstała ze spółki Skarbu Państwa
Przejdźmy do praw wspólników Wspólnik w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ma prawo:
- Do uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników
- Głosu
- Do udziału w zyskach
- Do nadzoru nad działalnością spółki
- Do żądania wyłączenia wspólnika ze spółki – przysługujące grupie wspólników posiadających udziały przekraczające połowę wysokości kapitału zakładowego
- Do zbywania udziałów
- Do kontroli, czyli wglądu do ksiąg i dokumentów spółki, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ustanowienia w spółce rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej prawo do indywidualnej kontroli przez wspólnika może być wyłączone lub ograniczone
Jakie są natomiast obowiązki wspólników?
- Obowiązek wniesienia wkładu
- Obowiązek wyrównania brakującej wartości aportu
- Obowiązek dokonywania dopłat w stosunku do udziału
- Obowiązek dostarczania spółce powtarzających się świadczeń niepieniężnych
- Obowiązek płacenia składek ZUS, w przypadku gdy udziałowiec jest pracownikiem/zleceniobiorcą spółki lub gdy jest jedynym wspólnikiem w spółce
Spółka z o.o. – jak założyć?
Spółkę z o.o. może założyć jedna lub więcej osób fizycznych lub prawnych bądź jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej (choćby spółka jawna), z tym zastrzeżeniem tylko, że założycielem jednoosobowej spółki z o.o. nie może być inna jednoosobowa spółka z o.o. Wymagany kapitał zakładowy to minimum 5000 złotych. Wkłady na pokrycie kapitału zakładowego mogą być wniesione w formie gotówki lub aportów, minimalna wartość udziału to 50 złotych. Udziały muszą zostać pokryte w całości przed złożeniem wniosku do KRS.
Umowa spółki musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Z chwilą jej zawarcia powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która jest podmiotem praw i obowiązków (może więc uzyskać REGON, NIP oraz założyć konto bankowe). Z chwilą wpisu do KRS spółka uzyskuje osobowość prawną.
Od 1 stycznia 2012 roku jest również możliwa rejestracja sp. z o.o. przez Internet w portalu Ministerstwa Sprawiedliwości, przy wykorzystaniu standardowego wzorca umowy. Popularna nazwa tej usługi to S24. Zaletami tego rozwiązania są: brak kosztów notarialnych, szybkość – spółka jest rejestrowana zwykle w ciągu 3 dni roboczych – oraz obniżenie kosztów związanych z dostarczeniem dokumentów do sądu rejestrowego. W pierwszym roku po wprowadzeniu tej usługi (2012) przez Internet zarejestrowano 3689 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością czyli 15% wszystkich zarejestrowanych.
Wady i zalety spółki z o.o.
Zacznijmy od zalet spółki z o.o. Podstawowo, jak sama nazwa sugeruje, posiada ona możliwość ograniczenia odpowiedzialności wspólników. Jeśli spółka ma zobowiązania, to wspólnicy odpowiadają za nie tylko do wysokości swoich wkładów. Znaczy to tyle, że jeśli przedsięwzięcie się powiedzie, wspólnicy dzielą się zyskiem. Jeśli jednak się nie uda, a spółka będzie miała długi, odpowiedzą tylko do takiej kwoty, jaką wartość mają ich wkłady.
Po drugie, wspólnicy spółek z o.o. (w spółkach innych niż jednoosobowe) zwolnieni są z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS) i zdrowotne. To duża zaleta, zwłaszcza dla przedsiębiorców zaczynających swoją przygodę z biznesem albo tych, którzy takie składki jednocześnie już odprowadzają z innego tytułu.
Kolejne zalety to fakt, że spółka z o.o. posiada osobowość prawną, może ją tworzyć jedna lub kilka osób, mamy możliwość jej zarejestrowania przez internet, a kapitał zakładowy, wynoszący 5 tysięcy złotych, jest stosunkowo niski w porównaniu do spółki akcyjnej.
W kwestii wad, w pierwszej kolejności należy wskazać, że spółki z o.o. podlegają obowiązkowi pełnej księgowości. Nie mogą więc stosować podatkowej księgi przychodów i rozchodów i są zobowiązane sporządzać sprawozdania finansowe, co zwiększa koszty obsługi księgowej.
Po drugie, spółki z o.o. podlegają podwójnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym, co oznacza, że wpierw podatek (CIT) płaci spółka, a następnie podatek (CIT lub PIT) płacą wspólnicy od dywidendy.
