
Powstawanie rynku Venture Capital w Polsce od początku swojej działalności niosło za sobą spore oczekiwania. Utworzenie możliwości finansowych dla młodych, innowacyjnych przedsięwzięć a także wpływ na poprawę transferu wyników badań naukowych do gospodarki, to główne komponenty wysokich nadziei, które niosło za sobą wprowadzenie VC na Polski rynek.
Zarządzanie inwestycjami wysokiego ryzyka, odpowiedni wybór pomysłów i zespołów ale także wsparcie w zakresie uzupełnienia luk kompetencyjnych w młodych zespołach, które nie mogą sobie samodzielnie pozwolić na ich wypełnienie, to ogromny walor funduszy, oprócz tradycyjnego wsparcia gotówką. Działania VC mają realny wpływ na to, aby z innowacyjnych pomysłów zrodził się spory sukces.
WSPARCIE FINANSOWE DLA INNOWACYJNYCH PROJEKTÓW – CZYLI DEFINICJA VC
Początek rynku VC na świecie przypada na rok 1946 r. kiedy w Stanach Zjednoczony powołano American Research and Development Corporation. Celem jej powstania było utworzenie instytucji, która będzie wspierać finansowo małe podmioty prowadzące badania przemysłowe.
Na dzień dzisiejszy pojęcie Venture Capital należy rozumieć jako formę finansowania średnio i długoterminowych inwestycji niepublicznych, na wczesnym etapie rozwoju. W zamian za kapitał udziałowy, VC dostarcza wsparcie menedżerskie, optymalizuje procesy biznesowe i wpływa na poziom jakości zarządzania nim. Cechy, które można uznać za typowe dla tego typu funduszu to :
- Wysoki poziom ryzyka
- Wysoka oczekiwana stopa zwrotu,
- Niska płynność
- Możliwość wywierania wpływu na inwestycję,
- Innowacja
- Bezpośredni i stały kontakt z zarządem
- Niski poziom dywersyfikacji portfela,
- Wysoki poziom ujemnych przepływów pieniężnych na początku inwestycji,
- Długi proces inwestowania oraz EXIT,
CYKL INWESTYCYJNY VC
Pomiędzy rynkiem publicznym a sektorem VC kluczową różnice stanowi cykliczność jej funkcjonowania. Ten pierwszy charakteryzuje się sporą płynnością – szybko w nim można wpłacić i wypłacić kapitał odnotowując zyski bądź stratę. W VC zwykle pośrednicy pozyskują kapitał od inwestorów i nim zarządzają. Fundusze natomiast zazwyczaj tworzy się na parę lat bez możliwości wcześniejszej wypłaty kapitału.
Pierwsze 2-3 lata zwykle zajmuje pozysk i inwestowanie kapitału. Następnie przez kolejne 4-5 lat fundusze nadzorują i wspierają spółki portfelowe. A ostatnie 2-3 lata to okres wyjścia (exit) z inwestycji i rozliczenia z inwestorami.
EXIT – CZYLI TAK NAPRAWDĘ, DLACZEGO INWESTORZY CHCĄ BYĆ CZĘŚCIĄ STARTUPU
Podstawę rozmów, które rozpoczynają kooperację inwestorów z VC, to wizja na potencjalny exit. Brak takiej perspektywy odrzuca na starcie. Exit, czyli wyjście z inwestycji ma na celu zwrot kapitału włożonego w projekt przez inwestora ale również odbiór jego wypracowanego zysku. Wsparcie VC, to inwestycje wysokiego ryzyka więc ich inwestorzy muszą liczyć się z możliwą całkowitej utraty wniesionych środków lub tylko częściowego zwrotu kapitau.
Zazwyczaj wejście w inwestycje wiąże się z transakcją wymiennną za objęcie udziałów czy akcje spółki. Najczęściej wyróżnić można kilka rodzajów wyjścia z lokaty.
- sprzedaż udziałów, akcji lub przedsiębiorstwa inwestorowi branżowemu
- wykup przez inwestora finansowemu (secondary sale)
- wykup przez przedsiębiorcę i spółkę
- wejście na giełdę
- sprzedaż majątku i upadłość likwidacji – jednak ten przykład stanowi zwykle porażkę wyjścia i stanowi przymus i trudno zaliczyć ten wariant do “exitu”
W przypadku gdy porażka jest częściowa, VC może sprzedać całość udziałów całej firmy lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP).
PRZYKŁAD WYJŚCIA STARTUPU Z POLSKIEGO RYNKU
Jednym z przykładów pozytywnego exitu jest wykup porównywarki ubezpieczeń “Gabi” za kwotę 320 mln dolarów (1,3 mld złotych) przez londyńską giełdę Experian.
Gabi została założona w 2016 przez Hanno Fitchnera, Krzysztofa Kujawę i Vincenza Klemma. Był to pierwszy polski startup ubezpieczeniowy z siedzibą w San Francisco. Rozwiązanie miało na celu pozwolić klientowi wybrać najkorzystniejszą ofertę ubezpieczeniową. Od początku swojej działalności zebrano ponad 40 mln dolarów na rozwój projektu. W momencie sprzedaży startup zatrudniał 180 osób.
Dużym graczem, który zdecydował się na zakup rozwiązania jest wspomniany Experian – gigant z branży oceny i analizy ryzyka kredytowego oraz produktów kredytowych. Firma funkcjonuje w ponad 44 krajach w Stanach i Europie. Inwestuje w rozwiązania technologiczne, kapitał ludzki i innowacje.
To jeden z przykładów pokazujących, że wyjście na rynek ciekawego rozwiązania jest możliwy i to nawet w krótszym niż zakłada tradycyjnie okres inwestycyjny fundusz, bo ten przykład zajął właścicielom 5 lat. Historia działalności spółek oraz ich exity mają bogate i różnorodne przykłady. Już wkrótce przytoczymy kolejne z nich.